+0 بیهن
برای مثال می‌خواهیم بگوییم «در
سفید است». در این جملات نهاد سوم شخص مفرد (او، آن، این) است.
پسوند «dı / di / du / dü» به کلمه اضافه شده و معنی «است» می‌دهد. جزو پسوندهای چهار حالته است. برای کلمه نیست از «دییل» استفاده می‌شود. در زبان گفتار تلفظ کلمه «دییل: نیست» به شکل‌های مختلف «دییر، دؤیور، دؤیول» استفاده می‌شود. در این کتاب از شکل «دییل» استفاده شده است.
قاپی
آغ‌دی. در
سفید است.
قاپی آغ دییل. در
سفید نیست.
طبق جدول زیر با توجه به آخرین حرف صدادار کلمه پسوند انتخاب می‌شود.
اسم + اسم + دی/ دی/ دو / دو
|
آخرین حرف صدادار کلمه |
پسوند |
مثال |
معنی |
|
a-ı (ا ، ی) |
دی dı |
آغ‌دی ağdı |
سفید است |
|
(ئ، ه، ی) e- ə- i |
دی di |
ایستی‌دی istidi |
گرم است |
|
(و، و) o- u |
دو du |
بوش‌دو boşdu |
خالی است |
|
(ؤ، و) ö- ü |
دو dü |
بؤیوک‌دو böyükdü |
بزرگ است |
موز ساری‌دی. موز زرد است.
دنیز گؤی‌دو. دریا آبی است.
سو سویوق‌دو. آب سرده.
هاوا نه جوردو؟ هوا
چظوره؟
هوا ایستی‌دی. هوا
گرمه.
هاوا سویوق‌دو. هوا
سرده.
هاوا ایستی دییل، سویوق‌دو. هوا گرم نیست، سرده.
آیلین یئتمیش دوققوز یاشیندا، قوجا‌دی. آیلین 79 سالشه، پیره.
تورکجه چتین دییل. ترکی سخت نیست.
حالت سوالی
در جواب سوال از هه: بله، و یوخ:نه استفاده می‌شود.
هاوا سویوق‌دو؟ هوا سرد است؟هه، سویوق‌دو. بله سرده.
یوخ، سویوق دییل. نه سرد نیست.
قاپی آچیق‌دی؟ در باز است؟
هه آچیق‌دی. بله باز است.
یوخ آچیق دییل. نه باز نیست.
آراز ائوده دییل؟ آراز در خانه نیست؟
یوخ، ائوده دییل، ائشیک‌ده. نه، در خانه نیست، بیرونه.
حسن مریض‌دی؟ حسن مریضه؟
هه، مریض‌دی. بله، مریضه.